ตามพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 มาตรา 45 กำหนดว่าองค์การบริหารส่วนจังหวัดมีอำนาจหน้าที่ดำเนินกิจการภายในเขตองค์การบริหารส่วนจังหวัดดังนี้
ตราข้อบัญญัติโดยไม่ขัดหรือแย้งต่อกฎหมาย
จัดทำแผนพัฒนาองค์การบริหารส่วนจังหวัด และประสานการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัด ตามระเบียบคณะรัฐมนตรีกำหนด
สนับสนุนสภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่นอื่นในการพัฒนาท้องถิ่น
ประสานและให้ความร่วมมือในการปฏิบัติหน้าที่ของสภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่น
แบ่งสรรเงินซึ่งตามกฏหมายจะต้องแบ่งให้แก่สภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่นอำนาจหน้าที่ของจังหวัดตามพระราชบัญญัติ ระเบียบบริหารราชการส่วนจังหวัด พ.ศ.2498 เฉพาะภายในเขตสภาตำบล
คุ้มครอง ดูแล และบำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
จัดทำกิจการอื่นใดๆ อันเป็นอำนาจหน้าที่ของราชการส่วนท้องถิ่นอื่นที่อยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนจังหวัด และกิจการนั้นเป็นการสมควรให้ราชการส่วนท้องถิ่นอื่นร่วมกันดำเนิน การหรือให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดจัดทำ ทั้งนี้ ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง
จัดทำกิจกรรมอื่นใดตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฏหมายอื่นกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนจังหวัด บรรดาอำนาจหน้าที่ใดซึ่งเป็นของราชการส่วนกลาง หรือราชการส่วนภูมิภาค อาจมอบให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดปฏิบัติได้ ทั้งนี้ ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง
ตามกฎกระทรวง (พ.ศ.2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 กำหนดอำนาจหน้าที่ไว้ดังนี้
จัดให้มีน้ำเพื่อการอุปโภค บริโภค และการเกษตร
กำจัดขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล
บำบัดน้ำเสีย
บำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
วางผังเมือง
จัดให้มีและบำรุงรักษาทางบก ซึ่งอย่างน้อยต้องเป็นทางหลวงขนาดตามกฎหมายว่าด้วยทางหลวง
จัดให้มีและบำรุงรักษาทางน้ำ
จัดให้มีท่าเทียบเรือ ท่าข้าม ที่จอดรถ และตลาด
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
รักษาความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน
จัดการศึกษา ทำนุบำรุงศาสนา และบำรุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือวัฒนธรรมอันดีของท้องถิ่น
จัดให้มีและบำรุงสถานที่สำหรับการกีฬา สถานพักผ่อนหย่อนใจ สวนสาธารณะและ สวนสัตว์ตลอดจนสถานที่ประชุมอบรมสำหรับราษฎร
จัดให้มีการสังคมสงเคราะห์และการสาธารณูปการ
ป้องกันและบำบัดรักษาโรค
จัดตั้งและการบำรุงสถานพยาบาล
ส่งเสริมการท่องเที่ยว
ส่งเสริมและแก้ไขปัญหาการประกอบอาชีพ
กิจการที่ได้มีการกำหนดไว้ในแผนพัฒนาจังหวัดและแผนพัฒนาองค์การบริหาร ส่วนจังหวัด
ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติ องค์การบริหาร ส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 กำหนดอำนาจหน้าที่ ไว้ดังนี้
การนั้นจำเป็นต้องกระทำและเป็นการที่เกี่ยวเนื่องกับกิจการที่ดำเนินการ ตามอำนาจหน้าที่องค์การบริหารส่วนจังหวัดและเป็นประโยชน์แก่ประชาชน ในองค์การบริหารส่วนจังหวัด
ได้รับความยินยอมจากสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด
ได้รับความยินยอมจากสภาแห่งราชการส่วนท้องถิ่นหรือสภาองค์การบริหาร ส่วนจังหวัดที่เกี่ยวข้องแล้วแต่กรณี
ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจได้แก่องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 มาตรา 17 กำหนดอำนาจหน้าที่ไว้ดังนี้
การจัดทำแผนพัฒนาท้องถิ่นของตนเอง และประสานการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดตามระเบียบที่คณะรัฐมนตรีกำหนด
การสนับสนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นในการพัฒนาท้องถิ่น
การประสานและให้ความร่วมมือในการปฏิบัติหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น
การแบ่งสรรเงินซึ่งตามกฏหมายจะต้องแบ่งให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น
การคุ้มครอง ดูแล และบำรุงรักษาป่าไม้ ที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
การจัดการศึกษา
การส่งเสริมประชาธิปไตย ความเสมอภาค และสิทธิเสรีภาพของประชาชน
การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของราษฎรในการพัฒนาท้องถิ่น
การส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีที่เหมาะสม
การจัดตั้งดูแลระบบบำบัดน้ำเสียรวม
การกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลรวม
การจัดการสิ่งแวดล้อมและมลพิษต่าง ๆ
การจัดการดูแลสถานีขนส่งทั้งทางบกและทางน้ำ
การส่งเสริมการท่องเที่ยว
การพาณิชย์ การส่งเสริมการลงทุน และการทำกิจการไม่ว่าจะดำเนินการเองหรือร่วมกับบุคคลอื่นจากสหการ
การสร้างและบำรุงรักษาทางบกและทางน้ำ ที่เชื่อมต่อระหว่างองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นอื่น
การจัดตั้งและดูแลตลาดกลาง
การส่งเสริมการกีฬา จารีตประเพณี และวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่น
การจัดให้มีโรงพยาบาลจังหวัด การรักษาพยาบาล การป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ
การจัดให้มีพิพิธภัณฑ์และหอจดหมายเหตุ
การขนส่งมวลชนและการวิศวกรรมจราจร
การป้องกันและบรรเทาสาธารณะภัย
การจัดให้มีระบบรักษาความสงบเรียบร้อยในจังหวัด
การจัดทำกิจการใดอันเป็นอำนาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นที่อยู่ในเขต กิจการนั้น เป็นการสมควรให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นร่วมกันดำเนินการหรือให้ องค์การบริหารส่วนจังหวัดจัดทำ ทั้งนี้ ตามที่คณะกรรมการประกาศกำหนด
สนับสนุนหรือช่วยเหลือส่วนราชการ หรือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นในการพัฒนา
การให้บริการแก่เอกชน ส่วนราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจหรือองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นอื่น
การสังคมสงเคราะห์ และการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก สตรี คนชรา และผู้ด้อยโอกาส
จัดทำกิจการอื่นใดตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฏหมายอื่นกำหนดให้เป็น และหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนจังหวัด
กิจการอื่นใดที่เป็นผลประโยชน์ของประชาชนในท้องถิ่นตามที่คณะกรรมการประกาศ
โครงสร้างส่วนราชการ
จากภารกิจอำนาจหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนจังหวัด ตามพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 และแก้ไขเพิ่มเติม และพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม และการกำหนดภารกิจหลักภารกิจรองที่จะดำเนินการ องค์การบริหารส่วนจังหวัดปทุมธานี จึงจัดแบ่งโครงสร้างส่วนราชการ ออกเป็น 9 ส่วนราชการ และ 1 หน่วยงาน และมีสถานศึกษาในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด 2 แห่ง ดังนี้
1. สำนักปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายอำนวยการ
– กลุ่มงานนิติการ
2. สำนักงานเลขานุการองค์การบริหารส่วนจังหวัด แบ่งการบริหารงานออกเป็น 3 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายกิจการสภา
– ฝ่ายการประชุม
– ฝ่ายส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน
3. กองยุทธศาสตร์และงบประมาณ แบ่งการบริหารงานออกเป็น 4 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายวิเคราะห์นโยบายและแผน
– ฝ่ายงบประมาณ
– ฝ่ายงานวิจัยและประเมินผล
– ฝ่ายส่งเสริมและเผยแพร่วิชาการ
4. กองคลัง แบ่งการบริหารงานออกเป็น 3 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายบริหารงานคลัง
– ฝ่ายพัฒนารายได้
– ฝ่ายการเงินและบัญชี
5. กองช่าง แบ่งการบริหารงานออกเป็น 5 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายผังเมือง
– ฝ่ายสาธารณูปโภค
– ฝ่ายเครื่องจักรกล
– ฝ่ายสำรวจและออกแบบ
– ฝ่ายก่อสร้างและซ่อมบำรุง
6. กองการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม แบ่งการบริหารงานออกเป็น 3 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายบริหารการศึกษา
– ฝ่ายส่งเสริมการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
– ฝ่ายส่งเสริมกีฬาและนันทนาการ
– สถานศึกษาในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด 2 แห่ง คือ
– โรงเรียนวัดป่างิ้ว (ระดับปฐมวัย – ประถมศึกษา)
– โรงเรียนสามโคก (ระดับมัธยมศึกษา)
7. หน่วยตรวจสอบภายใน แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– งานตรวจสอบการบริหารจัดการด้านงบประมาณการเงินและบัญชี
– งานตรวจสอบการบริหารจัดการด้านการพัสดุและทรัพย์สิน
8. กองสวัสดิการสังคม แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายสังคมสงเคราะห์
– ฝ่ายกิจการสตรี และคนชรา
9. กองพัสดุและทรัพย์สิน แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายจัดหาพัสดุ
– ฝ่ายทะเบียนพัสดุ
10. กองการเจ้าหน้าที่ แบ่งการบริหารงานออกเป็น 3 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายสรรหาและบรรจุแต่งตั้ง
– ฝ่ายส่งเสริมและพัฒนาบุคลากร
– ฝ่ายวินัยและส่งเสริมคุณธรรม
11.กองสาธารณสุข แบ่งการบริหารงานออกเป็น 4 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายบริหารงานสาธารณสุข
– ฝ่ายส่งเสริมสุขภาพ
– ฝ่ายป้องกันและควบคุมโรค
– ฝ่ายส่งเสริมสิ่งแวดล้อม
– โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด 13 แห่ง คือ
– สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี บ้านกลาง
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบางขะแยง
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบ้านฉาง หมู่ที่ 4
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลคลองพระอุดม
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลคูขวาง หมู่ที่ 1
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบ่อเงิน
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบึงน้ำรักษ์ (สมเด็จย่า 84)
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบึงสนั่น หมู่ที่ 2
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลคลองหนึ่ง
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลคลองสอง
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลคูคต
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบึงชำอ้อ หมู่ที่ 5
– โรงพยาบาลส่วเสริมสุขภาพตำบลบึงการสาม หมู่ที่ 7
12. กองป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
– ฝ่ายสงเคาระห์และฟื้นฟูผู้ประสบภัย
13. กองการท่องเที่ยวและกีฬา แบ่งการบริหารงานออกเป็น 2 ฝ่าย คือ
– ฝ่ายท่องเที่ยว
– ฝ่ายกีฬา